Archiwum Państwowe w Kaliszu z okazji Obchodów Roku Rodziny Fibigerów w naszym mieście prezentuje nową publikację pt. „Fibigerowie. Twórcy kaliskich fabryk fortepianów i pianin (1878-2016)”, a także film promujący wydawnictwo.
Książka nieprzypadkowo ujrzała światło dzienne właśnie 22 stycznia br. W tym dniu przypada rocznica śmierci ostatniego przedwojennego właściciela fabryki „Arnold Fibiger” Gustawa Arnolda Fibigera III, który zmarł w 1989 r.
Archiwum przygotowało również film promujący książkę, nakręcony specjalnie z myślą o wszystkich zainteresowanych historią przemysłu muzycznego i dziejami regionu kaliskiego. Nagranie zostało zrealizowane przez Piotra Jankowskiego, przy współpracy z Sylwestrem Kowalczykiem ˗ „Kowalczyk Piano”, Sebastianem Pawelcem, Tomaszem Chlebbą i pracownikami Archiwum Państwowego w Kaliszu. Link do filmu: https://www.archiwum.kalisz.pl/aktualnosci/530
Książka pt. „Fibigerowie. Twórcy kaliskich fabryk fortepianów i pianin (1878-2016)” autorstwa Anny Bestian-Zając, Grzegorza Walisia, red. Grażyny Schlender ukazała się w ramach Obchodów Roku Rodziny Fibigerów w Kaliszu. Publikacja stanowi nowatorskie omówienie losów rodziny Fibigerów od momentu pojawienia się jej przedstawiciela Karola Gottloba Fibigera w okolicach Kalisza w latach 30. XIX w., poprzez dzieje założonych przez jego potomków w 2. połowie XIX w. fabryk „Arnold Fibiger” i „Apollo”, łącznie z omówieniem działalności Kaliskiej Fabryki Fortepianów i Pianin „Calisia” w Kaliszu do 2016 r.
Część pierwsza, autorstwa dr Anny Bestian-Zając, zatytułowana „Fibigerowie. Dzieje rodziny z fortepianem w tle”, przedstawia historię rodziny oraz relacje łączące poszczególnych przedstawicieli rodu ze światem przemysłu. Opracowanie obejmuje lata 1837-1989, czyli od momentu zawarcia małżeństwa protoplasty rodu Karola Gottloba Fibigera z Szarlottą Emilią Schoen, do momentu śmierci Gustawa Arnolda Fibigera III. Opisano czas niezwykłego rozwoju zawodowego i gospodarczego tejże rodziny, której protoplasta dzierżył początkowo fach stolarski i szynkarski, a jego synowie rozwijali własne firmy, by ostatecznie stworzyć w kolejnym pokoleniu przedsiębiorstwa będące chlubą Kalisza na przełomie XIX i XX w. oraz w okresie międzywojennym. Opracowanie szeroko opisuje relacje rodzinne i losy poszczególnych osób w odniesieniu do ówczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej. Niemniej jednak najwięcej miejsca poświęcono na omówienie historii dwóch zakładów przemysłowych z branży muzycznej: Parowej Fabryki Fortepianów i Pianin Braci K. i A. Fibiger oraz Fabryki Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger, późniejszej Fabryki Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger Spółka G. Fibiger i Spadkobiercy w Kaliszu. Powstałe w 2 poł. XIX w. firmy przetrwały zawirowania I wojny światowej, kryzys ekonomiczny okresu międzywojennego. Pierwsze nie zdołało wskrzesić działalności po II wojnie światowej, a drugie zostało odebrane prawowitym właścicielom i znacjonalizowane przez władze komunistyczne.
Cześć drugą książki pt. „Kaliska Fabryka Fortepianów i Pianin Calisia w Kaliszu” stanowią dzieje fabryki Arnolda Fibigera po 1945 r. Początkowo Fabryka Fortepianów i Mebli Arnold Fibiger pod Zarządem Państwowym produkowała meble różnego rodzaju i przeznaczenia. W połowie 1949 r. fabrykę przejęło Ministerstwo Kultury i Sztuki, zmieniając nazwę na Fabryka Fortepianów i Pianin w Kaliszu. Od 1954 r. przedsiębiorstwo nosiło nazwę: Kaliska Fabryka Fortepianów i Pianin „Calisia” w Kaliszu. W roku następnym rozpoczęto seryjną produkcje pianin, a od 1955 r. fortepianów. Kontynuacja przedwojennej tradycji produkcji instrumentów klawiszowych była możliwa tylko dzięki zaangażowaniu Gustawa Fibigera III, który pracował w fabryce do emerytury w 1978 r., najpierw jako dyrektor, od 1953 r. do 1968 r. główny konstruktor, a następnie kierownik działu budowy fortepianów. W latach 1950-1965 stopniowo rozbudowywano zakład przy ul. Chopina 9, a w latach 1968-1979 zbudowano od podstaw przy ul. Dzierżyńskiego 72-76 (obecnie ul. Złota). Wzrostowi zatrudnienia towarzyszył wzrost produkcji pianin i fortepianów. Fabryka produkowała także, w ramach kooperacji, inne wyroby związane z przemysłem muzycznym: moderatory, pulpity orkiestrowe, czy obudowy dla organów elektronowych. W 1996 r. powrócono do napraw i renowacji starych instrumentów. Początek lat 90. XX w. przyniósł kryzys produkcyjny i finansowy zagrażający istnieniu fabryki. Autor opisuje agonię firmy do zakończenia procesu likwidacyjnego w 2016 r.
Publikacja ma charakter nowatorski. Stanowi pierwszą próbę opisania dziejów przemysłu muzycznego w Kaliszu od zbudowania pierwszego fortepianu przez Gustawa Arnolda Fibigera I do likwidacji Kaliskiej Fabryki Fortepianów i Pianin „Calisia” i zakończenia procesu upadłościowego w 2016 r. Autorzy opisują wiele nieznanych dotąd faktów, zarówno z historii rodziny, jak i fabryk z nią związanych, w oparciu o nowo odkryte źródła archiwalne.
Bardzo cenną zawartością książki są ilustracje, zawierające bogate opisy i prezentujące źródła, które nie były nigdy wcześniej badane i publikowane. Wydawnictwo zaopatrzono w aneksy oraz aparat pomocniczy w postaci wykazu skrótów, spisu ilustracji, bibliografii, indeksu i streszczenia w języku angielskim. Książka ukazała się dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Miasta Kalisza. Za skład i druk odpowiada firma Edytor Kalisz.
Publikację można nabyć w Archiwum Państwowym w Kaliszu przy ul. Poznańskiej 207. Więcej informacji dla osób zainteresowanych kupnem: https://www.archiwum.kalisz.pl/wydawnictwa.
„Fibigerowie. Twórcy kaliskich fabryk fortepianów i pianin (1878-2016)”
oprac. Anna Bestian-Zając, Grzegorz Waliś, red. Grażyna Schlender, Kalisz 2020
Cena: 45 zł
WKST za: Archiwum Państwowe w Kaliszu
