Dziś 230 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja, i choć krótko po uchwaleniu ustawy zasadniczej Rzeczpospolita przestała istnieć na mapie, Konstytucja Majowa była przez lata symbolem wolności, dumy narodowej i patriotyzmu.
Wiersz Wisławy Szymorskiej oddaje wszystko to co najważniejsze.
„Ziemio ojczysta, ziemio jasna,
nie będę powalonym drzewem.
Codziennie mocniej w ciebie wrastam
radością, smutkiem, dumą, gniewem.
Nie będę jak zerwana nić.
Odrzucam pusto brzmiące słowa.
Można nie kochać cię – i żyć,
ale nie można owocować.”
Święto Narodowe 3 Maja upamiętnia rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja w 1791 r. Dla Polaków to niezwykle ważna data. 29 kwietnia 1919 r., czyli dokładnie 102 lata temu, Sejm Ustawodawczy uznał rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja za święto narodowe odrodzonego państwa. Po wojnie komunistyczne władze zastąpiły je obchodami święta 1 maja, a w 1951 roku całkowicie je zniosły. Po zmianie ustroju, ustawą z kwietnia 1990 roku, 3 maja znów przywrócono jako święto narodowe.
Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją. Została ustanowiona ustawą rządową przez Sejm Czteroletni. Stworzono ją w celu zlikwidowania wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konstytucja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi, wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc nadużycia pańszczyzny. Konstytucja formalnie zniosła też liberum veto. Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane przez jej zwolenników za moment kluczowy w realizowanym od początku panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego programie reform.
Dziś obchody Święta Konstytucji 3 maja odbywają się w całym kraju. Polacy biorą tego dnia udział w uroczystych nabożeństwach, pokazach wojskowych, obywatelskich zgromadzeniach i innych imprezach towarzyszących.
3 maja Kościół Katolicki obchodzi Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości biskupi zaproponowali papieżowi ustanowienie święta Maryi Królowej Polski w dniu 3 maja, tak aby podkreślić związek tego święta z pierwszą polską konstytucją uchwaloną 3 maja 1791 przez Sejm Czteroletni.
