Pierwszym wydarzeniem w ramach PROLOGU – imprez towarzyszących 28. Międzynarodowemu Festiwalowi Artystycznych Działań Ulicznych LA STRADA była teatralna reinterpretacja najważniejszego dramatu polskiego Romantyzmu…
Lech Raczak, jeden z inicjatorów i najważniejszych twórców polskiego teatru plenerowego, pragnął przenieść zrealizowaną przez niego kilka lat temu adaptację Mickiewiczowskich „Dziadów” w przestrzeń nieteatralną. Marzenie to udało się zrealizować, choć na premierze Raczaka już zabrakło. We wtorek na placu Centrum Kultury i Sztuki przy ul. Łaziennej w Kaliszu widzowie mogli zagłębić się w spektakl w ramach prologu 28. Międzynarodowego Festiwalu Artystycznych Działań Ulicznych LA STRADA.
Reżyser nadał w spektaklu parytet słowu, gestom i muzyce skomponowanej przez Jacka Hałasa, harmonijnie współgrających z surową scenografią Bohdana Cieślaka.
– „Dziady” to taki tekst, który pojawia się wtedy, kiedy wali się w nas jakiś optymizm. Być może to wisi w powietrzu: strachy, obawy, konflikty, niejednoznaczność postaw moralnych i politycznych… – mówi reżyser spektaklu w Trzecim Teatrze Orbis Tertius.
Lech Raczak mówił o swojej koncepcji:
Potępieńcy – i zesłańcy i czynownicy, generałowie i szarzy mieszkańcy piekieł – „a twarz każdego jest jak ich kraina / pusta, otwarta i dzika równina” (Ustęp: Droga do Rosji w.173-4) – wyłaniają się z zamieci: „tu ludzie biegną, każdego mróz goni” (Ustęp: Petersburg, w.93). Taki byłby główny pomysł na nową interpretację „Dziadów” – zobaczyć dramat z perspektywy zamykającego Część III „Ustępu”, którego w zasadzie nie poddawano teatralnym sprawdzianom i interpretacjom. A siła i poezji, i „reporterskiego” opisu tego fragmentu mickiewiczowskiego dzieła jest do dziś porażająca, nie mniejsza niż „Piekła” Dantego. Jeden z ważnych wątków „Dziadów” skupia się na obcowaniu żywych i umarłych. Dla mnie jest to ważne. Dzisiaj linia styku między namacalną materią życia a zaświatami przebiega przez łóżka szpitalne. Biel prześcieradeł przenosi nas w białe, nie dające cienia światło zaświatów, może w nieskalaną biel śniegów? W mroźną ciszę?…
Lech Raczak (1946 – 2020) – reżyser, autor scenariuszy teatralnych, dramaturg. Autor uznanych tekstów teatrologicznych publikowanych na całym świecie. W 1964 roku był współzałożycielem Teatru Ósmego Dnia, później, do lat 90. – kierownikiem artystycznym i reżyserem przedstawień tego zespołu. Wraz z nim zapoczątkował w Polsce okres teatralnej kontestacji – artystyczny protest przeciw nadużyciom władzy, skostniałym strukturom społecznym i stereotypowi w sztuce.
Był dyrektorem artystycznym Teatru Polskiego w Poznaniu, dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Malta. Współpracował z licznymi niezależnymi zespołami w Polsce i zagranicą – m.in we Włoszech, gdzie spędził znaczną część życia. Reżyserował na deskach wielu teatrów dramatycznych. Był nauczycielem akademickim na UAM i Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Prowadził warsztaty teatralne w całej Europie.
Laureat licznych nagród i odznaczeń – m.in. „Superpaszportu” tygodnika „Polityka”, nagrody Konrada Swinarskiego, medalu Alumno Bene Merenti UAM, Nagrody Artystycznej Miasta Poznania czy nagrody Ministra Kultury i Sztuki – medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.
Założona przez niego w 2013 roku Fundacja Orbis Tertius, a wraz z nią Trzeci Teatr, nastawione są m.in. na wspieranie, ochronę i propagowanie twórczości teatralnej oraz aktywności kulturalnej, a także opiekę nad dorobkiem artystycznym Lecha Raczaka.
