Na Głównym Rynku stanęła plenerowa ekspozycja powiększonych zdjęć powstałych w naszym mieście w dwudziestoleciu międzywojennym. Historycy wciąż nie mają pewności, jakie uroczystości dokumentują, ale jedno jest pewne ˗ fotografie robią spore wrażenie i dają szansę na spotkanie oko w oko z dawnymi pokoleniami kaliszan.
‒ W 2019 roku do zbiorów specjalnych Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Adama Asnyka w Kaliszu trafił niewielkich rozmiarów albumik, a właściwie indeks fotograficzny dwóch rolek filmu małoobrazkowego. Według pierwotnego opisu na zdjęciach była uwieczniona uroczystość sprowadzenia zwłok majora Stefana Waltera do Kalisza w 1936 roku. Niestety, żadna z dotąd przeprowadzonych kwerend nie potwierdziła jednoznacznie informacji otrzymanych od właścicielki dokumentu, co więcej, pojawiły się wątpliwości, czy fotografie nie zostały wykonane w różnym czasie ‒ mówi Monika Sobczak-Waliś, kierownik Działu Zbiorów Specjalnych MBP w Kaliszu. – Na dwóch kartach o wymiarach 24×16 cm przyklejonych zostało 56 stykówek (3,5×2,5 cm każ-da), na wystawie Patrząc wykorzystano około 20. Spoglądają z nich przedstawiciele instytucji miejskich, stowarzyszeń, korporacji, wojska, młodzież szkolna, a także kaliszanie licznie zgromadzeni w ważnym dla miasta momencie. Zza ich pleców wprawne oko obserwatora może dostrzec znajome przestrzenie, jak choćby rejon dworca kolejowego. Bez wątpienia wszyscy na kogoś lub na coś czekają.
Krzysztof Szymoniak, krytyk sztuki podkreśla znaczenie ekspozycji: Najpierw był kawałek celuloidu i szczypta bromku srebra, potem trochę wywoływacza i utrwalacza, w efekcie powstał negatyw. Na końcu pojawił się światłoczuły papier, na którym fotograf „wyczarował” pozytywowe stykówki. Tak powstały obrazy ˗ dzisiaj powiększone ˗ będące zapisem kilku chwil pewnego zdarzenia celebrowanego z udziałem wielu pozujących kaliszan. Kulturowy i polityczny krajobraz obejmujący owo zdarzenie skończył się nieodwołalnie w roku 1939. A skończył się, nawet jeśli ów finis nie był fizycznym kresem poszczególnych ludzkich istnień oraz ich biografii. Niewielkie jest prawdopodobieństwo, aby do jesieni 2021 roku dotrwał ktokolwiek spośród osób zapisanych magiczną mocą soli srebra, ale tych kilkanaście obrazów fotograficznych przenosi nas do tamtego czasu, tamtego miejsca, które kaliszanie zostawili nam w spadku, a więc i do tamtego świata, który dzięki fotografii nie tylko ocalał, ale też nie skończy się nigdy.
– Fotografie, od pierwszego spojrzenia, okazały się niezwykłe. Wszyscy pozują świadomie. Nie po to jednak, aby pokazać się znajomym z jak najlepszej strony. Pozują po to, aby fotografia stała się świadkiem ich uczestniczenia w wydarzeniu historycznym. Historia z biegiem lat się zatarła. Pozostały wizerunki ludzi, dzięki którym historia mogła się toczyć i dzięki którym dzisiaj w ogóle istnieje – dodaje Mariusz Hertmann, artysta fotografik.
– Od razu dałem się uwieść idei powiększenia tych zdjęć i ekspozycji w centrum miasta. To rodzaj artystycznej interwencji, która doskonale rymuje się z czasem refleksji, wynikającej zarówno ze Święta Zmarłych, jak i zbliżającego się Święta Niepodległości. Wystawa Patrząc, którą pokazujemy do końca listopada, to wspólne przedsięwzięcie nie tylko fotografa i bibliotekarzy, ale także Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki UM w Kaliszu, który pomógł nam pokonać wszelkie trudności organizacyjne. Osobno, serdecznie dziękuję za wsparcie Firmie Budowlanej Antczak, która stała się, obok Miasta Kalisza, mecenasem tego wydarzenia – podsumowuje Robert Kuciński, dyrektor MBP w Kaliszu.
