Sąd Apelacyjny w Łodzi, I Wydział Cywilny po rozpoznaniu w dniu 7 września 2018 roku w Łodzi na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Pełnomocnika Komitetu Wyborczego Stowarzyszenie „Głos Kaliszan” Mateusza Antolczyka z udziałem Komitetu Wyborczego Wyborców „Wszystko i Samorządny zgodnie dla Kalisza” w trybie art. 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks Wyborczy na skutek zażalenia uczestnika postępowania Komitetu Wyborczego Wyborców „Wszystko i Samorządny zgodnie dla Kalisza” na postanowienie Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 5 września 2018 roku sygn. akt I Ns 206/18 postanowił oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 5 września 2018 r. w sprawie z wniosku pełnomocnika Komitetu Wyborczego Stowarzyszenie „Głos Kaliszan” Mateusza Antolczyka z udziałem Komitetu Wyborczego Wyborców „Wszystko i Samorządny zgodnie dla Kalisza”, złożonego w trybie art. 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks Wyborczy, Sąd Okręgowy w Kaliszu:
1/ zakazał uczestnikowi postępowania Komitetowi Wyborczemu Wyborców „Wszystko i Samorządny zgodnie dla Kalisza” rozpowszechniania nieprawdziwych informacji zawartych na profilu publicznym na portalu Facebook oraz banerach reklamowych, że Krystian Kinastowski jest „Prezydentem Kalisza” oraz „Nowym Prezydentem Kalisza”;
2/ orzekł przepadek materiału wyborczego w postaci banerów reklamowych zawierających treści wymienione w pkt I postanowienia, należących do Komitetu Wyborczego Wyborców „Wszystko i Samorządny zgodnie dla Kalisza”;
3/ oddalił wniosek w pozostałym zakresie;
4/ kosztami postępowania obciążył zainteresowanych w zakresie przez nich poniesionym.
Zażalenie na powyższe rozstrzygnięcie wywiódł uczestnik, zaskarżając je w całości i zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na nieprawidłowym ustaleniu, że na portalu Facebook na publicznym profilu kandydata na Prezydenta Kalisza z ramienia Komitetu Wyborczego Wyborców „Wszystko i Samorządny zgodnie dla Kalisza” Krystiana Kinastowskiego oraz na banerach reklamowych w Kaliszu opublikowana została grafika informująca, że Krystian Kinastowski jest Prezydentem Kalisza oraz Nowym Prezydentem Kalisza, w sytuacji, gdy prawidłowo ustalony stan faktyczny prowadzi do wniosku, że sformułowania „Prezydent Kalisza” oraz „Nowy Prezydent Kalisza” stanowiły hasła wyborcze oraz nazwę urzędu, na który Krystian Kinastowski kandyduje, analizy sformułowań „Prezydent Kalisza” i „Nowy Prezydent Kalisza” nie można dokonywać bez uwzględnienia całej treści znajdującej się na banerach i na profilu na portalu Facebook, a całość tych treści nie pozostawia złudzeń, że Krystian Kinastowski jest kandydatem na Prezydenta Kalisza, a nie aktualnie urzędującym Prezydentem Kalisza, bądź nowo wybranym Prezydentem Kalisza.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika postępowania kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.
Sąd Apelacyjny uznał, że zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd Apelacyjny podzielił w całości ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Okręgowego dokonane w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu drugiej instancji podnoszone przez uczestnika zarzuty są niezasadne.
– Stosownie do treści art. 111 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku kodeks wyborczy /Kodeks wyborczy Dz.U.2018.754 t.j. z dnia 2018.04.20/ jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe, materiały wyborcze w szczególności plakaty, ulotki, hasła, a także wypowiedzi lub inne formy agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do Sądu Okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia: zakazu rozpowszechniania takich informacji, przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje, nakazanie sprostowania takich informacji, nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste, nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone, nakazania uczestnikowi postępowania wypłacenia kwoty do 100.000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego. Warunkiem dochodzenia wskazanych wyżej roszczeń w trybie wyborczym jest zatem rozpowszechnienie nieprawdziwych informacji za pomocą materiałów wyborczych, które zgodnie z treścią przywołanego przepisu muszą stanowić formę agitacji wyborczej.
W literaturze i orzecznictwie wskazuje się, że informacje muszą zawierać dwa elementy. Po pierwsze, informacje zawierają dane istotne w procesie komunikacji interpersonalnej, a po drugie – ich celem jest wywołanie u ich odbiorcy określonych reakcji, powstanie określonych ocen itp. (por. Kodeks wyborczy. Komentarz prof. dr hab. Bogusław Banaszak, wydawnictwo C.H. Beck 2014). Podkreślić należy, że od tego ujęcia informacji znacznie węższy zakres pojęciowy ma fakt – czyli „określony stan rzeczy, zdarzenie, to co zaszło lub zachodzi w rzeczywistości” (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 listopada 2006 r., sygn. akt I ACZ 872/06, opubl. OSA 2006, Nr 4, poz. 26). Jeżeli natomiast w materiałach wyborczych zostaną podane informacje nieprawdziwe odnoszące się do programu wyborczego, bądź do osoby kandydata, mogące zdyskwalifikować go w oczach wyborców i temu służące, to takie zachowania wymagają ingerencji w trybie przepisów art. 111 kodeksu wyborczego.
Rozpoznając zatem sprawę w trybie wyżej wskazanego przepisu sąd bada czy zakwestionowana forma wypowiedzi jest materiałem wyborczym lub formą agitacji wyborczej, oraz czy informacje w nich podane są prawdziwe. Przywołany przepis dotyczy zatem podawanych w materiałach odnoszących się do kampanii wyborczej faktów. Należy nadto zaakcentować, że pojęcie materiałów wyborczych określone jest w sposób niewyczerpujący, a stanowią je w szczególności plakaty, ulotki i hasła, jak również tzw. billboardy oraz wszelkie napisy, informacje, komunikaty, apele. Za posiadającą charakter agitacji wyborczej można uznać dopiero tego rodzaju wypowiedź, która została umieszczona z uwagi na trwającą kampanię wyborczą i pozostaje w zawiązku z aktem wyboru, bądź ma na celu wpływ na wynik głosowania.
Bezspornym w rozpatrywanej sprawie jest, że w dniu 29 sierpnia 2018 r. oraz 31 sierpnia 2018 r. na portalu Facebook na publicznym profilu kandydata na Prezydenta Kalisza z ramienia Komitetu Wyborczego Wyborców „Wszystko i Samorządny zgodnie dla Kalisza” Krystiana Kinastowskiego opublikowana została grafika informująca, że Krystian Kinastowski jest „Prezydentem Kalisza” oraz „Nowym Prezydentem Kalisza”. Taka sama treść została umieszczona na banerach reklamowych w Kaliszu.
– Wbrew zarzutom zażalenia, niewątpliwym jest, że zakwestionowana przez wnioskodawcę informacja jest nieprawdziwa. Jest to zresztą fakt powszechnie znany. Mimo powszechnej znajomości faktu, że Krystian Kinastowski nie jest prezydentem Kalisza, a jedynie kandyduje na powyższy urząd, słusznie ocenił Sąd I instancji, że sporne informacje wprowadzają w błąd wyborców, jakoby Kandydat na Prezydenta piastował już funkcję Prezydenta Kalisza. Z tej przyczyny prawidłowo uznał za zasadne żądanie wnioskodawcy udzielenia ochrony prawnej przewidzianej powołanym przepisem Kodeksu Wyborczego, w szczególności żądanie zakazania uczestnikowi postępowania dalszego jej rozpowszechniania, jak również orzeczenia przepadku materiałów wyborczych w postaci banerów reklamowych, zawierających tę informację.
– Oceny tej nie zmieniają okoliczności podniesione w zażaleniu. Podnoszony przez skarżącego fakt posługiwania się przez innych kandydatów w innych wyborach podobnymi hasłami wyborczymi nie usprawiedliwia takiej praktyki, bowiem – na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy – wyborca ma prawo do rzetelnej informacji, niewprowadzającej go w błąd co do rzeczywistego stanu rzeczy.
– Nie budzi przy tym wątpliwości, że sporne informacje mają formę agitacji wyborczej, albowiem uczestnik posługując się takim określeniem, nakłania, zachęca do głosowania w określony sposób (z korzyścią na swoją rzecz). Zważyć przy tym należy na miejsca i czas umieszczenia materiałów wyborczych, które były skierowane do nieograniczonego kręgu odbiorców, będących potencjalnymi wyborcami. W ocenie Sądu drugiej instancji zawarte w treści materiałów wyborczych sformułowania posiadają sugestywny wydźwięk i mają niewątpliwie na celu zwiększenie szans wyborczych kandydata w oczach wyborców.
W tym stanie rzeczy należało uznać, że podniesione przez skarżącego w zgłoszonym środku odwoławczym zarzuty są chybione i stanowią w istocie jedynie polemikę z poprawnymi ustaleniami i trafnymi rozważaniami Sądu pierwszej instancji. Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c., art. 13 § 2 k.p.c. i art. 111 § 2 kodeksu wyborczego oddalił zażalenie, jako bezzasadne.
