Niegdyś tętniło tam sielskie, gospodarskie życie – dziś mieszka tam zaledwie kilkanaście osób. Opuszczone wiele lat temu zawalające się domy, niesamowicie malownicza okolica i piękna, kilkuset letnia dębowa aleja. Niedługo to wszystko zniknie. Cichą krainę zaleje wielka woda… zaledwie 20 kilometrów od samego Kalisza.
Mowa tu m.in. o niewielkiej wiosce Raduchów w gm. Sieroszewice w powiecie ostrowskim. Dziś żyje tam zaledwie kilkanaście osób, a 90% wszystkich gospodarstw opustoszało. W miejscu tym do końca 2023 roku ma powstać potężna inwestycja – zbiornik retencyjny Wielowieś Klasztorna, którego studium zagospodarowania rekreacyjno – mieszkaniowego obrzeży projektowanego na rzece Prośnie wykonano już 2002 roku.
Opracowanie obejmuje swym zasięgiem projektowany zbiornik wraz z najbliższym sąsiedztwem – fragmentami gmin: Godziesze Wielkie, Sieroszewice, Grabów n/Prosną, Brzeziny i Kraszewice. Zbiornik retencyjny Wielowieś Klasztorna, odgrywał będzie szczególną rolę w Wielkopolsce, która należy do regionów o najmniejszych zasobach wodnych. Zbiornik Wielowieś Klasztorna ma zabezpieczać przed powodzią, ale także ma retencjonować wodę w teren, gdzie zauważono stepowienie.
W 2016 roku opracowano plan gospodarowania wodami i zarządzania ryzykiem powodziowym, z którego wynika, że najbardziej newralgicznym miejscem w Polsce, jeżeli chodzi o susze i powodzie, jest rejon Kalisza, dlatego zbiornik Wielowieś Klasztorna ujęto jako jedną z pięciu najważniejszych inwestycji hydrotechnicznych w Polsce.
Pierwszą decyzję o warunkach zabudowy dla zbiornika wydano w 2001 roku. Przygotowania do inwestycji trwają tak długo, ze względu na wykup gruntów od rolników, co związane było z ponoszeniem ogromnych kosztów i zabezpieczaniem środków na ten cel w budżecie województwa wielkopolskiego. Na wykup gospodarstw pod zbiornik wydano 94 mln złotych. Koszt budowy zbiornika wyniesie 900 mln zł, z czego ze środków unijnych można pozyskać 85 procent, przy wkładzie własnym w wysokości 15 procent.
Do najważniejszych jego funkcji należą:
- zredukowanie maksymalnych przepływów powodziowych powyżej Kalisza i ochrona tego miasta,
- podniesienie przepływów niżówkowych w rzece Prośnie poniżej zapory, zapewnienie minimalnego przepływu na poziomie co najmniej przepływu biologicznego,
- umożliwienie okolicznym gminom rozwoju gospodarczego, a przede wszystkim rozwoju rekreacji,
- umożliwienie w przyszłości wykorzystania zgromadzonej wody do nawodnień rolniczych, wzdłuż doliny rzeki Prosny,
- prowadzenie gospodarki rybackiej, jako wspomagającej rozwój agroturystykii rekreacji,
- zabezpieczenie ewentualnych potrzeb wodnych dla celów komunalnych miast Kalisza i Ostrowa Wlkp.,
- energetyczne wykorzystanie spiętrzonej wody.
W niniejszym opracowaniu zwrócono szczególną uwagę na wykorzystanie rekreacyjne zbiornika. Jest on projektowany w niewielkiej odległości od dwóch dużych miast Kalisza i Ostrowa Wlkp. Są to miasta centralne Aglomeracji Kalisko – Ostrowskiej Obszar aglomeracji charakteryzuje się stosunkowo niewielką ilością zbiorników wodnych. Zapotrzebowanie, więc na akweny wodne, które można wykorzystywać do celów rekreacyjnych, jest na tym terenie bardzo duże.
W oparciu o walory środowiska przyrodniczego, uwarunkowania komunikacyjne i kulturowe stworzono koncepcję zagospodarowania przestrzennego obszaru objętego opracowaniem. Kompleksowa analiza dotyczyła istotnych z punktu widzenia rekreacji komponentów środowiska przyrodniczego, takich jak: warunki klimatyczne, gruntowe, wodne, morfometryczne, walory siedlisk leśnych. Wzięto pod uwagę również sąsiedztwo potencjalnych terenów rekreacyjnych z kompleksami leśnymi i zbiornikiem wodnym. Analiza ta pozwoliła na wytypowanie terenów przydatnych dla zabudowy letniskowej i rezydencjalnej, a także funkcji uzupełniających tj. organizacji punktów widokowych, ścieżek rowerowych itp. Generalnie w przeprowadzonej ocenie za najbardziej przydatne dla różnych form rekreacji uznano: tereny bezleśne, o słabych glebach [V,VI klasy] (mało przydatnych dla rolnictwa), korzystnych warunkach gruntowo- wodnych oraz klimatyczno – zdrowotnych. Natomiast do terenów nieprzydatnych do zainwestowania rekreacyjnego uznano tereny całkowicie zalesione, lokalne podmokłe obniżenia oraz doliny rzeczne (dopływy rzeki Prosny).
Ze względu na najkorzystniejsze warunki środowiska przyrodniczego i dobrą dostępność komunikacyjną tereny pod zainwestowanie rekreacyjne wyznaczono w części północno – wschodniej i wschodniej obszaru opracowania. W oparciu o model funkcjonalny terenów rekreacyjnych wydzielono z obszaru przeznaczonego do zagospodarowania: tereny kąpielisk, tereny usług, tereny parkingów, tereny zieleni oraz tereny zabudowy letniskowej i rezydencjalnej. Wyznaczono trzy jednostki rekreacyjno – mieszkalne. Pierwsza zlokalizowana jest w rejonie wsi Raduchów, druga w rejonie wsi Przystajnia, a trzecia w rejonie wsi Świerczyna.
Zaprojektowany kompleks rekreacyjny w rejonie wsi Raduchów stanowi zwarty układ przestrzenny ograniczony od północy przez zbiornik od południa przez kompleks leśny. Przedmiotowy teren obsługiwany będzie z jednej strony przez drogę wewnętrzną z drugiej zaś strony przez drogę gminną KD – G, która posiada bezpośrednie włączenie do drogi powiatowej nr 266 P. Droga gminna oddziela tereny usług i parkingów od terenów zabudowy letniskowej i rezydencjalnej. Teren kąpieliska wymagać będzie odpowiedniego ukształtowania dna. W tym celu należałoby przeprowadzić szczegółowe analizy. W bezpośrednim kontakcie z liną brzegową znajdować się będzie plaża piaszczysta, następnie plaża trawiasta wraz usługami towarzyszącymi (szatnie, sanitariaty itp.) Strefa ta zostanie oddzielona ciągiem pieszym, prowadzonym w zieleni, od strefy usług i parkingów. Ciągiem zielonym zostanie również oddzielona strefa zabudowy letniskowej i rezydencjalnej. Zabudowa letniskowa i rezydencjalna przylega bezpośrednio do ściany lasu.
Osią krystalizującą zaprojektowanego kompleksu rekreacyjnego, w rejonie wsi Przystajnia, jest z jednej strony droga powiatowa nr 264 P, z drugiej natomiast nowo projektowana droga gminna. Po stronie południowej drogi powiatowej zlokalizowane zostaną tereny usług, kąpielisk i częściowo parkingów, natomiast po stronie północnej zabudowa letniskowa i rezydencjalna. Projektowana zabudowa obsługiwana będzie przez drogi wewnętrzne o charakterze ciągów pieszo – jezdnych, które zostaną połączone z projektowaną drogą gminną. Tereny zabudowy letniskowej i rezydencjalnej otoczone są z jednej strony kompleksem leśnym, a z drugiej zabytkowym parkiem Przystajnia i projektowaną zielenią o charakterze publicznym.
Kompleks rekreacyjny Świerczyna jest integralnie związany z kompleksem Przystajnia. Zabudowa letniskowa i rezydencjalna będzie zlokalizowana głównie po stronie wschodniej projektowanego odcinka drogi powiatowej nr 264 P. Obsługa terenów letniskowych odbywać się będzie za pomocą dróg wewnętrznych o charakterze ciągów pieszo – jezdnych oraz drogi gminnej. Tereny usług i parkingów zostaną zlokalizowane przy projektowanej drodze gminnej. Studium wskazuje tereny o najkorzystniejszych uwarunkowaniach dla rozwoju funkcji rekreacyjnej i mieszkaniowej. Kolejnym etapem planistycznym powinno być opracowanie, dla wytypowanych jednostek rekreacyjnych, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
